Houdt iedereen wel van de zon? De laatste paar weken heb ik op een korte tijdspanne 6 patienten behandeld met een maligne melanoom, daarom enkele bedenkingen over de zon die tegelijkertijd onze vriend, maar ook onze vijand is!
We krijgen een ontspannen en fijn gevoel van het zonlicht en onze huid krijgt er een mooi kleurtje van. Daarbij is blootstelling aan de zon goed voor onze gezondheid. Onder invloed van ultraviolette straling wordt de aanmaak van vitamine D gestimuleerd. Vitamine D is onder meer belangrijk voor onze botten en voor een goede weerstand.
Ultraviolette straling bestaat uit UV-A, UV-B en UV-C. Een maat voor de hoeveelheid UV-straling die de aarde bereikt is de UV-index, die kan variëren tussen 0 en 10. De factoren die deze index beïnvloeden zijn:
- De stand van de zon (hoogte)
- De dikte van de bewolking
- De mate van weerkaatsing
- De dikte van de ozonlaag
De uv-index is een getal dat het effect van de sterkte van de zonnestraling op de onbeschermde huid weergeeft.
Uit de tabel hierna kan u de betekenis van de uv-index afleiden.
| uv-index | uv-intensiteit | huid verbrandt |
| < 2 | zeer laag | vrijwel niet |
| 2 – 4 | laag | langzaam |
| 4 – 6 | matig | makkelijk |
| 6 – 8 | hoog | snel |
| 8 – 10 | zeer hoog | zeer snel |
Vooral UV-A en een deel van de UV-B straling van de zon bereiken de aarde. Deze straling is ook aanwezig als we de zon niet zien. UV-A straling is het minst schadelijk en UV-B straling het meest. Vooral de UV-B stralen zijn verantwoordelijk voor het verbranden van onze huid en het veroorzaken van huidkanker bij te lange en te frequente onbeschermde blootstelling aan de zon.
Huidkanker ontstaat door beschadiging en verandering van het erfelijk materiaal van ons lichaam, het DNA, door te veel blootstelling aan UV straling. Ook beschadigt UV straling de elastinevezels in de huid, waardoor de huid slapper wordt en vroegtijdig zal verouderen.
Een natuurlijke manier van de huid om zichzelf te beschermen tegen UV straling is het aanmaken van pigment. Hierdoor krijgen we onze zomerse ‘bruine’ kleur. Dit mechanisme beschermt de huid en verkleint daarmee de kans op DNA schade.
Naast het natuurlijke beschermingsmechanisme is het belangrijk om zelf je huid ook goed te beschermen tegen de zon. Ten eerste is kleding een goede manier om UV-straling voor een groot deel tegen te houden. Ook hoofdbedekking en een goede zonnebril zijn belangrijk en zijn een goede (gedeeltelijke) bescherming van je gezicht en ogen.
Het is verstandig om de onbedekte huid goed te beschermen tegen de zon door de huid in te smeren met zonnecrème. Dit is vooral aan te raden tijdens de periode van de dag dat de zon het krachtigst is, vanaf de middag tot 3 u ‘s middags. De UV-index is mee bepalend voor de factor die je moet gebruiken om je huid te beschermen. Ook je het huidtype bepaalt of je huid snel of minder snel zal verbranden.
| Huidtype | Risico op verbranden | Kenmerken | Beschermingsfactor |
| Huidtype 1 | Zeer groot | Zeer lichte huid Sproeten (vaak) Rood of lichtblond haar Lichte ogen |
SPF 30 of hoger |
| Huidtype 2 | Verbrandt snel | Lichte huid Blond haar Lichte ogen |
Minimaal factor 15-20 |
| Huidtype 3 | Verbrandt niet snel | Licht getinte huid Donkerblond tot bruin haar Vrij donkere ogen |
Minimaal factor 10-15 |
| Huidtype 4 | Verbrandt bijna nooit | Een van nature getinte huid Donker haar Donkere ogen |
Minimaal factor 5-10 |
Zonnecrèmes bevatten UV-filters, waardoor UV-straling gedeeltelijk wordt tegengehouden. De SPF-factor (Sun Protecting Factor) van de crème geeft de mate van bescherming aan.
In 2006 is er internationaal een uniforme meetmethode voor SPF afgesproken. Op een stukje huid van een aantal vrijwilligers wordt zonnecrème aangebracht, en onder een kunstmatige lichtbron wordt gemeten hoelang het duurt vooraleer die huid verbrandt. De methode wordt gebruikt in Europa, Japan en Zuid-Afrika; in de Verenigde Staten wordt een afwijkende methode gebruikt.
Zonnebrandcrèmes worden volgens hun SPF ingedeeld in verschillende klassen:
- lage beschermingsfactor: SPF 6 tot 10
- matige beschermingsfactor: SPF 15 tot 25
- hoge beschermingsfactor: SPF 30 tot 50
- zeer hoge beschermingsfactor: SPF 50+
In de Europese unie mogen geen hogere beschermingsfactoren dan 50 op de producten aangeduid worden; in de plaats daarvan moet “50+” gebruikt worden. De reden is dat dergelijke hoge beschermingsfactoren de indruk zouden kunnen wekken dat men met deze producten zeer lang in de zon mag blijven.
De tijd dat je onbeschermd in de zon kan zitten zonder te verbranden, vermenigvuldigd met de factor van de crème waarmee je smeert is de duur van de bescherming. Het beste is om dit iedere twee uur te doen, omdat door kleding, zweten, zwemmen, etc. de bescherming van de crème al niet meer optimaal is.
De huid van kinderen is kwetsbaar en het is dan ook aan te raden om bij kinderen een zonnecrème met een hoge factor te gebruiken (minimaal factor 30, ongeacht het huidtype).
Onderzoekers van de dienst dermatologie van de ‘Northwestern University Feiberg School of Medicine’ (Chicago, USA) hebben tijdens de zomer van 2014 bij 114 bezoekers de kennis over zonbescherming geëvalueerd.
“Het merendeel van de bezoekers (81,6%) had in 2013 zonnecrème gekocht. Drie personen op vier (75,4%) beschouwden het voorkomen van zonnebrand als een belangrijke factor bij de aanschaf van zonnecrème en 65,8% van de deelnemers rapporteerde ook de preventie van huidkanker als een cruciaal aspect. Opmerkelijk was echter dat slechts 43% van de deelnemers de betekenis van de zonbeschermingsfactor begreep. Het merendeel van de deelnemers wist dat een hogere zonbeschermingsfactor geassocieerd was met een betere bescherming tegen zonnebrand (91,1%) en tegen huidkanker (71,9%). Een minderheid (28,9%) besefte echter dat zonnecrème geen rechtstreekse bescherming biedt tegen de veroudering van de huid.
Gelukkig begrepen de meeste deelnemers (81,6%) dat het vermijden van de blootstelling aan de zon een betere bescherming bood tegen huidkanker dan het gebruik van zonnecrème,” aldus professor Roopal Kundu (Chicago, USA).
Dus mensen, denk hier maar eens over na:
Het risico op huidkanker kan je aanzienlijk verminderen als je verstandig omgaat met de zon:
Een kleine dagelijkse portie zon is nuttig en ook nodig, maar overdreven blootstelling aan de zon en zonnen zonder de nodige bescherming verhogen niet alleen je risico op huidkanker, maar ook op vroegtijdige veroudering van je huid!